[Tóm Tắt & Review Sách] "Không Gia Đình" : Hồi Ức Của Một Tuổi Thơ Lang Thang
Hai tác phẩm Trong gia đình và Không gia đình của Hector Malot mặc dù vẫn còn đôi chút âm hưởng của không khí tiểu tư sản lúc bấy giờ nhưng thực sự đó là những món quà tri thức ý nghĩa và mang tính giáo dục sâu sắc. Cuốn sách Không Gia Đình: Hồi Ức Của Một Tuổi Thơ Lang Thang là một tác phẩm văn học kinh điển đã lan tỏa những thông điệp nhân văn sâu sắc và ý nghĩa về tình thương yêu, tình bạn và sự hy sinh. Đó là một cuốn sách đầy cảm hứng và sức mạnh, là nguồn động viên và suy ngẫm cho mọi độc giả về tầm quan trọng của lòng người và ý chí vươn lên trong cuộc sống.
I. Vài nét tác giả
Hector Malot (1830 – 1907) là một văn hào người Pháp sinh ra ở La Bouille, Seine-Maritime. Ông học luật ở Rouen và Paris, tốt nghiệp đại học luật và đã từng làm việc cho một văn phòng luật sư, ông cũng từng viết bài phê bình sân khấu cho tờ Lloyd Francais và là nhà phê bình văn học cho tờ L'Opinion Nationale, nhưng cuối cùng văn học đã trở thành niềm đam mê lớn nhất của đời ông.
Ông nổi tiếng với những tác phẩm giàu tính giáo dục và nhân văn, tiêu biểu là Không gia đình và Trong gia đình. Hai tiểu thuyết này đã trở thành người bạn thân thiết của thiếu nhi và nhiều thế hệ độc giả khắp thế giới, nhiều lần được dựng thành phim, xứng đáng là những kiệt tác của nhân loại.
Với lối diễn đạt phong phú, óc quan sát tinh thế, am hiểu tâm lí trẻ thơ, Hector Malot đã truyền tới độc giả nhiều thông điệp về tình yêu thương, sự quan tâm giữa con người với con người, nghị lực đối mặt với nghịch cảnh.
Món quà mang tính giáo dục của Không gia đình và Trong gia đình
Không gia đình và Trong gia đình là hai tác phẩm có tựa đề ngược nhau, nhưng cùng hướng về một mục đích. Hai số phận của hai đứa trẻ bất hạnh lênh đênh trong dòng đời phiêu bạt. Khó khăn, vất vả và nhiều khi tuyệt vọng nhưng với niềm tin, ý chí, nghị lực và cả sức lao động của mình, bọn trẻ cuối cùng đã tìm được hạnh phúc trong vòng tay những người yêu thương mình.
Không gia đình (còn được dịch là Vô gia đình), có thể được xem là tiểu thuyết nổi tiếng nhất của Hector Malot. Ở nước ta, nhà văn Hồ Biểu Chánh đã phỏng theo Không gia đình để viết cuốn tiểu thuyết nhỏ "Cay đắng mùi đời", được độc giả Việt Nam vô cùng yêu thích.
Không gia đình là hành trình gian khó của cậu bé mồ côi Remi, kể từ ngày bị ông bố nuôi bán cho cụ già Vitalis, một nghệ sĩ xiếc lang thang. Chính ông cụ tốt bụng ấy đã dạy dỗ cậu bé nên người, cụ dạy cậu đọc chữ, diễn xiếc, chơi nhạc, và trên hết, đã hình thành nên nhân cách cao đẹp nơi Remi. Trải qua nhiều gian khổ, đối mặt với nhiều loại người, từng suýt chết trong bão tuyết, hầm mỏ, chịu đói khát, vào tù… nhưng Remi vẫn giữ cho mình lòng tốt và sự hy sinh. Để rồi một ngày hạnh phúc đã mỉm cười với Remi. Em đã gặp lại người mẹ của mình, được đoàn tụ được với gia đình. Với đức tính nhân hậu, ơn nghĩa trước sau Remi đã đền đáp lại công ơn của những người đã giúp đỡ mình trong những ngày khổ cực.
Rất nhiều câu chuyện nhỏ nhiều tình tiết, nhiều tuyến nhân vật đan xen, thắt nút rồi lại mở nút, Không gia đình đã đưa người đọc vào chuyến phiêu lưu hấp dẫn của chú bé Rémi với đủ mọi tâm trạng: Thích thú, bất ngờ, hồi hộp, đau lòng, thậm chí có những lúc trở nên tuyệt vọng… để đi đến những bất ngờ, những thăng hoa của hạnh phúc trong tình yêu bạn bè, tình yêu gia đình.
Tựa đề Không gia đình mang sắc buồn và cô đơn. Nhưng trong suốt hành trình của Remi, ít thấy những giây phút cậu đau khổ vì không có bạn. Ngược lại, trong mọi hoàn cảnh, bên cạnh Rémi luôn là những người tốt, giúp đỡ, yêu thương cậu. Không gia đình như một phép đảo, nói lên hoàn cảnh mồ côi của Rémi, nhưng cũng hàm ý nghĩa không phải một gia đình, mà Rémi có rất nhiều gia đình, rất nhiều những người thân không huyết thống trên đường đời.
Truyện không chỉ dành cho các em thiếu nhi mà người lớn khi “soi” mình vào đấy cũng cảm nhận được niềm tin, tình yêu mãnh liệt ở cuộc sống và ý chí để vượt lên những khó khăn, gian khó. Tác phẩm đã ca ngợi giá trị lao động bền bỉ chân chính, tinh thần tự lập, chịu đựng gian khó, khích lệ tình bạn chân chính…
II. Tóm tắt nội dung cuốn sách
Cuốn sách Không Gia Đình của Hector Malot kể về cuộc phiêu lưu và hành trình tìm kiếm hạnh phúc của chàng trai nghèo không có gia đình tên là Rémi.Cuốn tiểu thuyết Không Gia Đình được tác giả cho ra mắt lần đầu vào năm 1878, được rất nhiều thế hệ thiếu nhi và độc giả tại Pháp yêu thích vào lúc bấy giờ.
Nội dung câu chuyện nói về cuộc đời éo le của một cậu bé mồ côi Remi, cậu được đem về nuôi cho một gia đình ở vùng Sa-va-nông có tên Barberin. Tại đây, cậu rất may mắn khi được mẹ nuôi Barberin thương yêu và chăm sóc như là con ruột của bà vậy . Do bị tai nạn và những vụ kiện tụng không thành công, ông Barberin vốn dĩ ngay từ đầu đã không có tình thương dành cho Remi nên đã tìm cách đem bán cậu cho ông bầu Vitalis - là chủ của một gánh xiếc rong, kể từ đó cuộc đời không gia đình của Remi bước sang một trang mới.
Chính ông bầu Vitalis là người thầy đầu tiên trong đời của cậu bé Remi, người đã chỉ bảo và dạy dỗ và giáo dục cậu về những phẩm chất, nhân cách quý giá của một con người mà những điều này đã ảnh hưởng đến Remi rất nhiều trong cuộc sống sau này.
Nhờ vào gánh xiếc rong này, cùng với những hành trình rong ruổi đi khắp mọi nơi và cách giáo dục dạy dỗ của ông Vitalis đã giúp cậu bé cứng rắn và trưởng thành hơn rất nhiều từ vẻ bề ngoài cho đến tính cách bên trong.
Ngoài ra, đối với cậu bé Remi, gánh xiếc rong này còn là một gia đình thật sự của cậu, ngoài ông Vitalis ra còn có sự xuất hiện đặc biệt của các thành viên là 3 chú chó rất tinh khôn: Capi, Zerbino, Dolce và thêm một chú khỉ ranh mãnh Jori-Cour, chúng đều là những con vật đang làm trong gánh xiếc này.
Cuốn sách thể hiện một thông điệp sâu sắc về tình yêu, sự hy sinh và ý nghĩa của gia đình, cùng với những giá trị nhân văn quý báu. Melot đã tạo ra một câu chuyện đầy cảm xúc, khiến độc giả suy ngẫm về ý nghĩa của gia đình và tình người.
III. Cảm nhận độc giả
Điều làm nên giá trị tác phẩm – Sự bất ngờ và những bài học không bao giờ cũ
Xuất hiện trên văn đàn từ thế kỉ 19, tuyệt phẩm Không gia đình là quyển sách về đề tài giáo dục, xã hội hấp dẫn người đọc. Hành trình của cậu bé Remi mồ côi cha mẹ rong ruổi khắp các ngã đường nước Pháp làm nghề hát rong, bên cạnh việc lao động để đảm bảo miếng ăn hằng ngày, em còn học được nhiều bài học về tình bạn, tình yêu thương gia đình, lòng trung hậu. Cuối cùng điều tuyệt vời cũng đến với Remi khi em tìm thấy gia đình sau nhiều năm lưu lạc. Những tháng ngày rong ruổi vất vả để tôi luyện nên một Remi kiên cường mạnh mẽ nhưng cũng vô cùng nhân hậu, lạc quan trong cuộc sống, luôn nghĩ đến những người đã cưu mang mình thưở cơ hàn.
Những bài học trải dài trong những sự kiện trong đời cậu bé. Trước hết khi đi cùng cụ Vitalis, cậu học được bài học đầu tiên là phải phải lao động mới có miếng ăn, nhưng cũng đừng vì miếng ăn mà bất chấp thủ đoạn, làm trái với đạo đức. Sau khi ông cụ qua đời Remi phải sống tự lập, cậu dần trưởng thành hơn, chú bé Remi bé bỏng dần khôn ngoan hơn, phải suy nghĩ nhiều hơn, làm thế nào để kiếm sống, nơi nào chào đón những nghệ sĩ đường phố, phải xoay sở ra sao nếu không kiếm đủ tiền. Và trên hết là lòng quả cảm, khao khát tự do làm chủ cuộc sống của mình chứ không dựa dẫm vào ai khác.
” Tiến lên! Thế giới mở rộng trước mắt tôi, tôi có thể dời chân xuống nam hay lên bắc, sang đông hay qua đoài tùy lòng.
Tôi chỉ là một đứa trẻ con, thế mà tôi đã làm chủ cuộc đời của tôi”
Điều làm nên giá trị tác phẩm Không Gia Đình nằm ở sự thuyết phục và cảm động của hành trình đầy nghị lực của cậu bé Remi. Cuốn sách lồng ghép những bài học về tình bạn, tình yêu thương gia đình và lòng trung hậu vào một câu chuyện đầy bất ngờ và xúc động. Hành trình của Remi không chỉ là về việc tìm gia đình mà còn về sự trưởng thành, sự dũng cảm và lòng tự lập. Những bài học trong cuộc sống mà Remi học được từ những thử thách và gian khổ giúp anh trở thành một người trưởng thành, đầy lòng nhân hậu và lạc quan.
Cuốn sách còn đề cập đến việc phải lao động để kiếm sống, nhưng không bao giờ được đánh đổi đạo đức. Sự phát triển tính cách của Remi từ một đứa trẻ ngây thơ và hồn nhiên đến khi trở thành một người trưởng thành, khôn ngoan và can đảm được mô tả một cách rất có sức thuyết phục. Thông điệp về sự kiên nhẫn, lòng quả cảm và sự hy sinh của Remi khiến cuốn sách trở nên rất đáng đọc và là nguồn cảm hứng lớn cho độc giả.
Cuối cùng, sự tinh tế trong cách trình bày cảm xúc và tình tiết cũng làm nên giá trị đặc biệt của tác phẩm. Sự bất ngờ và những bài học không bao giờ cũ trong Không Gia Đình làm cho câu chuyện trở nên hấp dẫn và gần gũi với độc giả, mang lại những trải nghiệm vô cùng đáng nhớ.
Tác phẩm Không gia đình sẽ trọn vẹn hơn khi được dành riêng cho văn học thiếu nhi?
Ước gì khi đọc quyển sách này tôi chỉ là đứa bé 9 tuổi để cảm nhận trọn vẹn cái hay của quyển sách, nhưng ở địa vị người trưởng thành, tôi nghĩ gắn mác "Văn học kinh điển” vào quyển sách là chưa xứng đáng, vì sao ư:
Thiết nghĩ nên thêm vào đó vài dòng ghi chú như "Sách dành cho trẻ em”, bởi những vấn đề được kể lại trong chuyện được nhìn nhận dưới con mắt cậu bé 9 tuổi, không đủ sâu sắc để một người trưởng thành chiêm nghiệm.
Quyển sách đề cập đến những vấn đề về lòng tự trong, đạo đức con người,… Nhưng do quy định xã hội, ngày nay nhiều quan niệm không còn phù hợp, cụ Vitalis xưa là danh ca nhưng vì mất giọng nên giã từ sự nghiệp, thà rong ruổi với gánh xiếc chó chứ quyết không bôi nhọ danh tiếng ngày xưa. Chú bé Remi thấy rõ bộ mặt thật của gia đình Driscroll nhưng vẫn cố nhắm mắt làm ngơ vì tư tưởng “đạo” làm con.
Remi vẫn là đứa trẻ khá may mắn. Em may mắn vì những năm tháng đầu đời được má Barberin chăm sóc bằng tình yêu vô hạn, em may mắn vì có cụ Vitalis đỡ đầu những ngày cầm ca kiếm sống, em may mắn khi cụ đi tù, em được một người phụ nữ bảo bọc, tránh cho em cái cảnh túng thiếu, không thể tìm kế sinh nhai. Em may mắn khi cụ chủ mất em được một gia đình trồng hoa tốt bụng nhận làm con nuôi, em may mắn khi phải quay về cảnh lang thang ngày trước lại gặp được Mattia, một thần đồng âm nhạc, người mà em nghĩ rằng "Nếu không có Mattia còn lâu tôi mới kiếm được số tiền như thế này”. Những may mắn này gần như phi logic trong đời thực. Ngay cả một người dày dặn kinh nghiệm như cụ Vitalis ngày trước nhiều khi cũng không kiếm được nhiều tiền như Remi bây giờ.
Có lẽ việc xem xét Không Gia Đình dưới góc độ là một tác phẩm văn học kinh điển có thể phụ thuộc vào quan điểm của mỗi người đọc. Câu chuyện có thể gây ấn tượng với cả trẻ em lẫn người lớn thông qua những bài học về lòng tự trọng, đạo đức, và tình yêu thương gia đình. Tuy nhiên, việc đánh giá một tác phẩm văn học không chỉ dừa trên nội dung mà còn dựa trên cách đối mắt với những điểm mâu thuẫn và sự phức tạp của con người trong xã hội.
Việc thêm ghi chú "Sách dành cho trẻ em" có thể giúp định rõ đối tượng độc giả mục tiêu của cuốn sách. Điều này sẽ giúp người đọc hiểu rõ hơn về nội dung và còn tạo ra động lực để chuyển từng điều mà họ học được từ câu chuyện vào thực tế.
Vấn đề về may mắn trong cuộc đời của Remi cũng đề cập đến một sự thật không thể phủ nhận là trong cuộc sống, đôi khi may mắn có thể đóng vai trò quan trọng đối với sự thành công và hạnh phúc cá nhân. Sự so sánh giữa số phận của Remi và cụ Vitalis cũng góp phần đẩy mạnh khía cạnh xã hội và tâm lý của cuộc sống, tạo ra sự phức tạp và đa chiều.
Đánh giá của bạn là một phần quan trọng của việc nâng cao ý thức đọc sách và củng cố khả năng phê bình văn học. Việc thảo luận và phân tích chính xác và sâu sắc sẽ mở ra cơ hội cho mọi người hiểu sâu hơn về một tác phẩm văn học cụ thể.
IV. Thông điệp từ cuốn sách
Cuốn sách Không Gia Đình của Hector Malot mang đến một thông điệp sâu sắc về sự kiên nhẫn, lòng kiên cường và khả năng vượt qua khó khăn trong cuộc sống. Đồng thời, nó cũng chứa đựng những thông điệp về tình yêu thương, lòng nhân hậu và sự hy sinh. Cuộc hành trình của nhân vật chính, Remi, tạo ra một cảm hứng mạnh mẽ và khuyến khích người đọc suy ngẫm về ý nghĩa của tình cảm, lòng trắc ẩn và lòng kiên nhẫn trong môi trường xã hội đầy cam go.
Cuộc sống của Remi ban đầu không may mắn khi anh sinh ra trong hoàn cảnh nghèo khó, mồ côi cha mẹ và gặp phải một người dượng tàn bạo. Tuy nhiên, qua những bất hạnh và thử thách, Remi không bao giờ mất đi tinh thần lạc quan và lòng tự trọng. Cuộc hành trình của anh là hành trình tìm kiếm người thân thực sự, tìm về nơi anh thực sự thuộc về và tìm thấy niềm vui và ý nghĩa trong cuộc sống.
Những thông điệp về lòng kiên cường, sự hy sinh và tình yêu thương không chỉ giúp nhân vật chính vượt qua mọi khó khăn mà còn gửi đến người đọc một bài học sâu sắc về tầm quan trọng của sự bền bỉ, kiên nhẫn và lòng hiếu thảo. Cuốn sách cũng khuyến khích người đọc suy ngẫm về tầm quan trọng của tình bạn, gia đình và sự đoàn kết trong cuộc sống, đồng thời khích lệ họ tin rằng khi đối mặt với những khó khăn, con người luôn có khả năng vượt qua và tìm thấy niềm vui và ý nghĩa trong cuộc sống.
Và qua những thông điệp đầy cảm hứng đó, Không Gia Đình không chỉ là một câu chuyện về cuộc phiêu lưu mạo hiểm, mà còn là một bức tranh tuyệt vời về lòng nhân hậu, tình thương yêu và khát khao tìm kiếm hạnh phúc đích thực ẩn sau những khó khăn và gian khổ trong cuộc sống.
Cuốn sách Không Gia Đình: Hồi Ức Của Một Tuổi Thơ Lang Thang" của Hector Malot là một tác phẩm văn học đầy cảm hứng và sâu sắc, kể về cuộc hành trình đầy gian nguy và tìm kiếm tình yêu thương và lòng nhân ái. Trong câu chuyện này, độc giả được đưa vào một thế giới đầy thách thức và những bài học quý báu về lòng kiên nhẫn, tình yêu và sự hy sinh. Cuốn sách không chỉ là một bức tranh chân thực về cuộc sống đầy biến động, mà còn là một nguồn cảm hứng để suy ngẫm về ý nghĩa của tình thương, tình bạn và ý chí vươn lên trong cuộc sống.
