"Khi bạn cảm thấy chưa có sự an toàn trong việc mưu sinh thì có lẽ bạn chưa đủ kỹ năng và kinh nghiệm cũng như đam mê để có thể khởi nghiệp."
TS. Alan Phan
Câu hỏi 1
Thưa Tiến sĩ Alan Phan, một trong những điểm mấu chốt khi khởi nghiệp là phải có một kế hoạch kinh doanh bài bản. Tuy nhiên, để có thể xây dựng được một kế hoạch như vậy cần phải có thông số về sản phẩm, thị trường, cạnh tranh... mà điều này đối với một người mới là rất khó vì không có kinh phí để thuê đơn vị tư vấn, nghiên cứu thị trường. Vậy xin tiến sĩ cho biết cách giải quyết vấn đề này như thế nào? (Nguyễn Phong)
TS. Alan Phan: Thực tình, chỉ cần học vài yếu tố chuyên nghiệp trong vấn đề nghiên cứu mình có thể tự làm phần lớn những công việc mà các nhà tư vấn thường làm. Ngoài ra, bạn vẫn còn có cơ hội để tiếp cận những bậc lão thành đã hoặc sắp về hưu. Họ sẽ có rất nhiều thời gian để giúp các bạn trẻ như bạn thực hiện ước mơ của mình.
Ngoài ra, bạn phải biết học hỏi, phải sử dụng thời gian thật hữu hiệu, phải hiểu quy trình nghiên cứu trên các mạng Internet. Đồng thời bạn phải biết networking, tức là liên thông với các người có thể giúp mình.
Câu hỏi 2.
Thưa tiến sĩ, ông nghĩ sao về việc bán hàng đại lý ăn 40% trên mỗi sản phầm (sản phẩm T-Shirt đồng giá 300.000 đồng). Em ở khu phố cổ thuận tiện khách du lịch. Mặt bằng em tính đầu tư tầm 5 triệu đồng tháng, không phải đặt cọc tiền hàng, hưởng theo doanh thu bán hàng, vậy em có nên tiến hành không? (Hai Nam, Da Nang)
TS. Alan Phan: Kế hoạch kinh doanh phải có nhiều chi tiết hơn là những con số bạn trình bày ở trên. Chẳng hạn như có khoảng bao nhiêu khách hàng mục tiêu? Mức cạnh tranh có nhiều không? Giá bán có hợp lý? Tổng chi phí điều hành là bao nhiêu mỗi năm? Tổng doanh thu dự trù bao nhiêu?...
Tất cả những điều đó bạn phải viết ra môt kế hoạch kinh doanh dựa trên những mẫu kế hoặch được tìm trên google của các nhà bán lẻ.
Câu hỏi 3
Thưa tiến sĩ, tôi chỉ có một mình và con gái. Hoàn cảnh gia đình khó khăn và tôi phải tự lập từ nhỏ. Tôi hiện làm nhân viên kế toán và mới chỉ tích cóp được 50 triệu làm vốn. Tôi muốn khởi nghiệp, thoát khỏi cái nghèo nhưng vốn nhỏ, không thể nghỉ việc để theo đuổi, trong khi bao nhiêu chi phí hàng ngày phải gánh. Tôi cứ đọc và tìm hiểu cách làm giàu mà vẫn chưa tìm ra hướng đi nào phù hợp với mình. Với hoàn cảnh như vậy, tôi có thể chọn con đường và hướng đi như thế nào để có thể làm giàu? (Nguyễn Thị Thủy)
TS. Alan Phan:Thứ nhất, bạn phải tìm cho mình một kỹ năng và nhiều kinh nghiệm hơn nữa trong bất cứ một ngành nghề nào hay một mô hình kinh doanh nào.
Còn khi bạn cảm thấy chưa có sự an toàn trong việc mưu sinh thì có lẽ bạn chưa đủ kỹ năng và kinh nghiệm cũng như đam mê để có thể khởi nghiệp.
Câu hỏi 4
Kính chào ông Alan. Tôi năm nay 40 tuổi, có bằng MBA, đã lăn lộn nhiều công việc từ hơn 15 năm nay và hiện là CEO của một công ty nhỏ tại VN. Tuy nhiên, tôi muốn rút lui về tự kinh doanh. Vốn cũng có chút nhưng không nhiều (2 tỷ đồng) nên muốn xin lời khuyên phải làm gì. Tôi rất mê kinh doanh nhưng cái muốn làm thì không đủ vốn và ở Việt Nam cái gì cũng có hết rồi. Thêm nữa, tôi còn cái bệnh là cái gì cũng biết và phân tích quá nhiều nên cuối cùng thấy cái gì cũng không khả thi. Xin cảm ơn ông! (Đăng)
TS. Alan Phan: Tôi nghĩ vấn đề nhiễu thông tin và dữ liệu là một vấn đề chung của mọi doanh nhân. Tuy nhiên, những người biết quyết đoán thường vượt qua nhờ tập trung vào một thị trường ngách nơi mình có những lợi thế cạnh tranh nhiều nhất. Dù Việt Nam hiện nay đã có nhiều mô hình kinh doanh nhưng tôi tin vẫn có những phân khúc còn bỏ ngỏ.
Với kinh nghiệm và khả năng tìm tòi tôi nghĩ ông có thể nhìn thấy vấn đề rõ ràng hơn, nhất là khi đã thử nghiệm vài mô hình tượng trưng.
Câu hỏi 5
Theo ông, việc thành lập một quỹ tư nhân sẽ được bắt đầu như thế nào? Có sự khác biệt giữa các quy chuẩn của Việt Nam và quốc tế trong việc lập quỹ này không? (Đặng Hà, TP Đà Nẵng)
TS. Alan Phan:Có vài khác biệt về những điều kiện pháp lý khi thành lập cũng như khi điều hành các quỹ đầu tư tư nhân. Vấn đề chính là tìm được khách hàng (những nhà đầu tư chịu bỏ tiền vào quỹ của mình). Muốn vậy, phải cho nhà đầu tư sự tin cậy bằng cách chứng minh khả năng minh bạch và kiếm lợi nhuận tốt của quỹ.
Câu hỏi 6
Thưa tiến sĩ, ông nghĩ thế nào về đầu tư vào ngành công nghiệp phụ trợ tại Việt Nam lúc này. Tôi có tầm khoảng 10 tỷ đồng và muốn bắt đầu đầu tư sản xuất. Vậy ông có thể cho tôi lời khuyên phù hợp được không? (Chiêng,Thanh Xuân, Hà Nội)
TS. Alan Phan: Ông không nói rõ công nghiệp phụ trợ gì và lợi thế cạnh tranh của ông nằm ở đâu? Do đó, tôi nghĩ ông cần làm một kế hoạch kinh doanh chi tiết hơn theo những mẫu hình tìm trên mạng.
Câu hỏi 7
Tôi muốn đầu tư nhỏ bằng việc xuất khẩu nước mắm Việt Nam qua thị trường Thái Lan trong vài tháng tới. Ông đánh giá như thế nào về cơ hội này? (Võ Hồng)
TS. Alan Phan: Nếu nước mắm hay bất cứ sản phẩm nào của ông cần có một điểm nhấn thật đặc biệt và tạo sự thích thú với khẩu vị của người Thái Lan thì tôi nghĩ sẽ có nhiều cơ hội.
Tuy nhiên sự cạnh tranh và phí tổn để tiếp thị khá cao. Ông phải biết rõ khả năng và kinh nghiệm của mình về hai vấn đề mấu chốt này.
Câu hỏi 8
Em học kinh doanh và công nghệ thông tin, đã từng làm ở một vài công ty. Năm qua em có kinh doanh thời trang nhưng khó khăn quá nên đã nghỉ. Em có vốn khoảng 50 triệu đồng nên kinh doanh gì cho phù hợp với ngành nghề em đã từng học? (Hoàng Anh)
TS. Alan Phan: Một câu hỏi quá cá nhân để có thể trả lời chính xác! Em đã có kinh nghiệm trong ngành IT, tại sao lại đi kinh doanh thời trang? Khi kinh doanh, em cần biết rõ lợi thế cạnh tranh và những rủi ro sẽ gặp.
"Khi thất bại, học bài học và phân tích lý do. Sau đó, quên ngay kinh nghiệm. Thương trường còn nhiều trận đấu, đừng khổ tâm và suy nghĩ quá lâu vì tương lai không phải là quá khứ. "
TS. Alan Phan
Câu hỏi 9
Ở độ tuổi 42 tuổi, tôi muốn bỏ công việc hiện tại (nhân viên văn phòng) để bắt đầu ra kinh doanh, liệu có mạo hiểm lắm không. Ví dụ như vay tiền ngân hàng để mở hiệu sách có được không? (Trịnh Huỳnh Chấn, 42 tuổi, Binh Dương)
TS. Alan Phan: Khả năng kiếm lời từ kế hoạch kinh doanh của bạn liệu có vượt mức lãi suất phải trả ngân hàng khi đi vay? Bạn phải làm một nghiên cứu cẩn thận về lợi thế cạnh tranh của mình. Ngoài ra, theo tôi biết vấn đề bán sách báo, giấy qua tiệm lẻ đang bị cạnh tranh khắc nghiệt bởi các sách báo điện tử?
Câu hỏi 10
Theo tiến sĩ thì những người kinh doanh nhỏ lẻ nên vay thêm bao nhiêu % so với số vốn mình đang có để kinh doanh mà không gặp rủi ro nhiều ? (Thanh Tùng, 29 tuổi)
TS. Alan Phan: Tốt nhất là 100% OPM (vốn vay của người khác). Tuy nhiên, phải tránh lối vay bất hợp pháp.
Câu hỏi 11
Tôi định kinh doanh hải sản khô (tôm, cá, mực…), với nguồn hàng từ Kiên Giang lên TP HCM. Ngoài ra, tôi còn có dự định đưa hàng sang Lào bán. Tiến sĩ có lời khuyên gì dành cho tôi với kế hoạch này? (Nguyễn Thị Hạnh)
TS. Alan Phan:Khi buôn bán nhỏ lẻ bạn nên lưu ý về giá hàng, mức tin cậy của người bán cũng như người mua và các chi phí phát sinh bất ngờ. Đặc biệt, bạn nên lưu ý về số tiền vay mượn.
Câu hỏi 12
Xin hỏi ông Alan Phan, tôi muốn đầu tư vào lĩnh vực phầm mềm, cụ thể là lập nên một nhóm các anh em viết phần mềm cho điện thoại, máy tính bảng... Theo ý kiến của ông thì lĩnh vực đó ở Việt Nam có thuận lợi và khó khăn gì? (ĐOÀN HÀ, 38 tuổi, TP HCM)
TS. Alan Phan:Hiện nay đã có rất nhều bạn trẻ đang làm những việc mà bạn dự định làm. Nhiều người thành công và cũng rất nhiều người thất bại. Với ngành IT khả năng sáng tạo là yếu tố mấu chốt và chỉ bạn mới có thể trả lời lợi thế cạnh tranh của mình.
Câu hỏi 13
Tôi có số vốn 100 triệu, đang muốn mở một siêu thị mini đầu tư khoản 500-700 triệu. Vậy tôi có nên vay ngân hàng để kinh doanh không(lãi suất 14-15%)? (Nguyễn Trang, 30 tuổi)
TS. Alan Phan: Bạn nên làm một kế hoạch kinh doanh để hiểu rõ mức sinh lời mà bạn kiếm được có vượt trội 15% sau khi trừ mọi chi phí.
Câu hỏi 14
Thưa tiến sĩ, ngài đánh giá thế nào về ngành dịch vụ vệ sinh công nghiệp hiện nay và trong 10 năm tới. Tôi đang theo đuổi ngành này và muốn biết thị trường để đầu tư: nên tập trung vào Khu công nghiệp hay thành phố? (Nguyen Song Hao, 32 tuổi, Bac Ninh)
TS. Alan Phan: Tôi nghĩ tiềm năng của ngành rất cao theo kinh nghiệm của các quốc gia đang phát triển. Tuy nhiên, bạn phải nghiên cứu kỹ những chi tiết qua các dữ liệu thông tin để làm một kế hoạch kinh doanh bài bản.
Câu hỏi 15
Thưa chú, cháu đang có kế hoạch kinh doanh làm đồ chơi gỗ. Chú có thể vui lòng làm người đỡ đầu, hướng dẫn cháu được không ạ? (Dung Nguyen, 35 tuổi, 53 Phan Van Han P.17 Binh Thanh TP.HCM)
TS. Alan Phan: Chú không biết nhiều về lĩnh vực kinh doanh này. Nhưng nếu cháu kinh nghiệm và những quan hệ tốt trên những thị trường lớn Âu, Mỹ thì tương lai cháu sẽ rất tốt và không cần đến chú.
Câu hỏi 16
Tôi thấy ông luôn phát biểu nhắc nhở nhà đầu tư “hãy giữ cẩn thận tiền của mình, tránh hoang tưởng”. Như vậy có được hiểu là không nên đầu tư mà chỉ nên gửi tiết kiệm trong thời điểm này? (Một nhà đầu tư ít tiền)
TS. Alan Phan: Có nhiều cách kiếm tiền tốt hơn là gửi tiết kiệm mà cũng khá an toàn, tùy vào thời điểm và giới hạn (3 năm hay 10 năm). Nếu đầu tư dài hạn hơn 10 năm, tôi đề nghị một số kênh như vàng, trái phiếu của các công ty đa quốc gia, chứng chỉ ETF…
Câu hỏi 17
Thưa ông Alan, chứng khoán Việt Nam hiện tại có điều gì mà các nhà đầu tư cần chú ý khi tham gia? (Bùi Quang Liệu, 32 tuổi, Khâm Thiên – Hà Nội)
TS. Alan Phan:Điều quan trọng nhất khi tham gia thị trường này là bạn phải biết rõ mình biết gì và khả năng hiểu biết của mình có chính xác hay không?
Câu hỏi 18
Cho tôi hỏi, nếu đầu tư vào chứng khoán bằng tiền vay ngân hàng với lãi suất 15% một năm thì có mạo hiểm quá không, có nên đầu tư không? (Nguyen Thi Bach)
TS. Alan Phan:Câu hỏi của bạn chính là trả lời. Bạn phải tự tin là kiếm hơn 15% mỗi năm vào chứng khoán mới đi vay kiểu đó. Tôi thì chắc chắn không có khả năng làm chuyện này.
Câu hỏi 19
Thưa tiến sĩ, đối với nhà đầu tư cá nhân với số vốn khoảng một tỷ đồng mà đầu tư chứng khoán thì nên duy trì danh mục bao nhiêu cổ phiếu và cổ phiếu như thế nào để duy trì được tăng trưởng bền vững? (Nguyễn Anh Tuấn, An Duong Yen Phu)
TS. Alan Phan: Nếu chỉ có một tỷ mà không muốn rủi ro nhiều tôi khuyên bạn nên đầu tư vào các chứng chỉ ETF như các Index của các thị trường chứng khoán. Ngoài ra, thời hạn đầu tư phải dài hơn 3 năm.
Câu hỏi 20
Thưa tiến sĩ Alan Phan, ngoài kênh gửi tiết kiệm, vàng, đôla, bất động sản, chứng khoán, có kênh nào, ngành nghề nào, để đầu tư kinh doanh có lãi với số vốn 500 triệu đồng? Xin ông tư vấn. (Nguyễn Văn Trí)
TS. Alan Phan:Tôi xin trả lời là kinh doanh khác đầu tư. Đầu tư là khi đã có tiền và muốn có lời. Còn kinh doanh là một dự án phức tạp, liên quan đến kỹ năng, kinh nghiệm, số vốn, may mắn và thời điểm của doanh nhân.
Khi tôi không biết những yếu tố cá nhân nói trên của doanh nhân thì khó có thể trả lời chính xác. Nhưng nếu chỉ có 500 triệu đồng thì sự hạn chế về số vốn bắt buộc bạn phải tìm những mô hình và tầm cỡ thích hợp.
Câu hỏi 21
Tôi có khoảng 1 tỷ đồng tiền nhàn rỗi nhưng chỉ trong 15-30 ngày. Tiến sĩ có thể tư vấn giúp tôi cách kiếm tiền được không (ngoại trừ gửi ngân hàng)? (Hà nội)
TS. Alan Phan: 15-30 ngày là thời hạn quá ngắn để làm bất cứ điều gì, ngoại trừ các loại hình kinh doanh bất hợp pháp.
Câu hỏi 22
Ông nghĩ thất bại nào của ông đáng nhớ nhất? Và ông đã làm gì để đúng dậy sau khi thất bại? (Lê Luyện)
TS. Alan Phan: Khi thất bại, học bài học và phân tích lý do. Sau đó, quên ngay kinh nghiệm. Thương trường còn nhiều trận đấu, đừng khổ tâm và suy nghĩ quá lâu vì tương lai không phải là quá khứ. Với tư duy này, tôi không nhớ nhiều về thất bại để xếp hạng. Cuối cùng, khi phải chuẩn bị cho trận đánh mới, sự bận rộn với việc lên kế hoạch và liên hệ với “network” để triển khai dự án, sẽ làm bạn phải đứng dậy ngay. Hành động là giải pháp tối ưu.
